Кенелiк энцефалит

Кенелiк
энцефалит

Табиғатта демалып, еркіндікті сезініңіз!

Ал сіз кенелік энцефалит (КЭ) дегеннің не екенін білесіз бе?

Кенелік энцефалит – бұл бас миын және жұлынды зақымдайтын жұқпалы ауру.¹ Көбінесе КЭ вирусы адамға ауруы бар кененің шағуы арқылы жұғады.² Егер сіз КЭ жұқтыру қаупі бар елде тұратын болсаңыз, немесе жуырда демалуды жоспарлап отырсаңыз, онда сіз үшін КЭ алдын алу тәсілдері туралы білу маңызды болып табылады.²

Деректер.

КЭ туралы сізге нені білу керек

Қайда?

Қашан?

Қалай?

Қауіп-қатерден қалай сақтана аласы?

Егер сіз КЭ жұқтыру қаупі бар елде тұратын болсаңыз, немесе жуырда демалуды жоспарлап отырсаңыз, онда сіз үшін КЭ алдын алу тәсілдері туралы білу маңызды болып табылады.²

Үстіңізде кенелердің болмауын үнемі тексеріп тұрыңыз.³

Үстіңіздегі кенелерді ұштары жіңішке іскектің көмегімен барынша тез алып тастаңыз.³

Вакцинациялау мәселесін дәрігермен талқылаңыз. ДСҰ ұсынымдарына сәйкес вакцинациялау бұл КЭ алдын алудың сенімді тәсілі.⁶

Жеңі ұзын жемпірлерді киіңіз және шалбардың балағын шұлығыңызға салып жүріңіз; киімдеріңіз ашық түсті болу керек.⁷

Егер сіз кене шағып алған болуы мүмкін деп күмәндансаңыз, медициналық көмек алу үшін дәрігерге жүгініңіз.³

Егер кене шаққан сәттен кейінгі 28 күннің ішінде сізде қандай да бір аурудың симптомдары пайда болса, медициналық көмек алу үшін дәрігерге жүгініңіз.³

Симптомдардың болуын тексеріңіз. КЭ белгілері және симптомдары

Адамдардың көбі ауруға симптомдарсыз шалдығады, бірақ егер симптомдар пайда болса, онда ауру екі фазамен өтуі мүмкін.⁸

Бірінші фаза:
Бірінші фазада ауру жұқтырған адамда 2-7 күн бойы тұмаудың симптомдарына ұқсас симптомдар, оның ішінде бұлшық еттің ауыруы, бас ауруы, шаршағыштық, дене қызуының 37,5-39°C дейін көтерілуі байқалады.⁸
Содан кейін 2-10 күннің ішінде симптомдар байқалмайды, бірақ кейіннен екінші фаза басталуы мүмкін.⁸

Жоғары температура

Бас ауруы

Шаршағыштық

Жүрек айну

Бұлшық еттің құрысуы

Кенелік энцефалит расталған жағдайлары бар елдер; табиғи-эндемикалық ошақ және КЭ-ті жұқтыру қаупі бар өңірлер.¹¹

КЭ вирусын жұқтырған кенелердің мекендеу орындары белгілі бір мемлекетпен шектелмейді; олар туралы Еуропадан Жапонияға дейінгі әртүрлі өңірлерде хабарланды. КЭ жағдайлары 34 мемлекетте тіркелген. Сіз келесі мемлекеттердің кез келген бірінде тұрып жатсаңыз немесе баруды жоспарлап жүрсеңіз: Австрия, Беларусь, Бельгия, Болгария, Босния және Герцеговина, Венгрия, Германия, Дания, Италия, Қазақстан, Қытай, Қырғызстан, Латвия, Литва, Молдова, Моңғолия, Нидерланды, Норвегия, Польша, Ресей, Румыния, Сербия, Словакия, Словения, Украина, Финляндия, Франция, Хорватия, Чех Республикасы, Швеция, Швейцария, Эстония, Оңтүстік Корея, Жапония, онда КЭ жұқтыру қаупіне шалдығуыңыз мүмкін.¹¹

КЭ-ң қашық салдар

КЭ-мен байланысты қашық асқынуларға мыналар жатуы мүмкін:^9,12,13

Атаксия – бұл науқастың қозғалыс үйлесімділігіне, тепе-теңдігін ұстауына және сөйлеуіне әсер ететін бұзушылықтар тобы.

Сіңірдің тартылуы

Сал ауру

Уақытша және ұзақ уақыт естен танy

35-58%

КЭ-ң қашық салдары ауыр болуы мүмкін: КЭ ауыратын адамдардың 35-58% -да ауыр қашық салдарға алып келуі мүмкін энцефалиттен кейінгі деп аталатын синдром (ЭКС) пайда болады.⁸

Кене энцефалиті
туралы

Қауіп
факторлары

Кене туралы нені
білу керек?

Кенеден қалай
құтылуға болады?

Алдын алy

Кене энцефалиті алдын алу жолдары туралы білесіз бе?

ДСҰ ұсынымына сәйкес вакцинация кене энцефалиті күресте жалғыз ұтымды тәсіл болып табылады.⁵ Балаңызда кене энцефалит қаупін азайту үшін дәрігерден кеңес алыңыз және не істеу керектігін біліңіз.

Кеңес алу үшін қалаңыздағы вакциналау орталықтарына жүгіне аласыз

Вакциналау орталығы №1

Алматы қ.
ЖШС "Фармаком" вакциналау клиникасы
Карасай Батыр көшесі 30
8 (727) 2917965

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №2

Алматы қ.
ЖШС "Фармаком" вакциналау клиникасы
Бұзырбаев көшесі 23
8 (727) 3824603
8 (701) 166 31 30

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №3

Алматы қ.
International SOS Clinic Almaty
Ходжанов көшесі 2/2
8 (701) 760 04 45
8 (727) 2581911

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №4

Алматы қ.
"IMC" медицина орталығы
Мұқанов көшесі 235
8 (727) 3786464

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №5

Алматы қ.
"IMC" медицина орталығы
Гагарин даңғылы 311а
8 (702) 176 62 33
8 (727) 3022088

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №6

Алматы қ.
Орталық клиникалық аурухана
Шевченко көшесі 39
8 (777) 217 20 00

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №7

Шымкент қ.
ЖШС "Медикер-ЮК"
Нұрсат шағын ауданы, Арғынбеков көшесі 640А
8 (701) 567 19 09

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №8

Алматы қ.
"Medical Partner Korea" медицина орталығы
Достық даңғылы 210 Б
8 (727) 3554100
8 (702)913 85 64

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №9

Нұр-Сұлтан қ.
"Мейiрiм" көпсалалы медицина орталығы
Сыганак көшесі 19
8 (717) 279 75 79
8 (701) 217 59 04
8 (701) 485 32 12

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №10

Ақтау қ.
"Vital Prestige" медицина орталығы
17 шағын ауданы, 7 үй (ЖК Green Park)
8 (7292) 423368
8 (7292) 423389
8 (701) 6432161

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №11

Атырау қ.
ЖШС "Open clinic" филиалы
Студенческий даңғылы 205 А
8 (7122) 276911
8 (7122) 276677
8 (701) 206 03 16

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №12

Қарағанды қ.
Қалалық алғашқы медициналық-санитарлық көмек орталығы
Назарбаев даңғылы 28
8 (7212) 940022
564005

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №13

Нұр-Сұлтан қ.
Archimedes клиникасы
Туран даңғылы 49
8701-781-45-00

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №14

Өскемен қ.
Амбулаториялық орталық
Абай көшесі 18
8 (7232) 703703
8 (771) 302 38 74

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №15

Қостанай қ.
"Жемчужина" медицина орталығы
Уральская көшесі 14
8 (705) 453 94 41

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №16

Тараз қ.
"Жанұя" медицина орталығы
Пушкин көшесі 41
8 (778) 498 11 62

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №17

Нұр-Сұлтан қ.
ЖШС "Open clinic" филиалы
Отырар даңғылы 8/2
8 (7172) 219571 (72, 74, 76)
8 (7172) 200482
8 (701) 781 45 00
8775-133-05-41

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №18

Нұр-Сұлтан қ.
"Мед Лайн" медицина орталығы
Күмісбеков көшесі 8
8 (7172) 237272
8 (708) 582 67 14

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №19

Талдықорған қ.
"Нұр-Авиценум" медицина орталығы
Ескельді би көшесі 224
8 (777) 237 15 14

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №20

Орал қ.
Талап АҚ
Орақбаев көшесі 18; Ихсанов көшесі 44/2
8 (7112) 247300

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №21

Шымкент қ.
"Орынбаев" медицина орталығы
Сматлаев көшесі 60
8 (701) 737 60 16

Қоңырау шалу

Вакциналау орталығы №22

Шымкент қ.
ЖШС "Медикер-4К"
Бейбітшілік көшесі 2а
8 (701) 798 96 30г

Қоңырау шалу

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Lindquist L, et al. Tick-borne encephalitis. The Lancet. 2008;371(9627):1861-71.
2. European Centre for Disease Prevention and Control. Key messages about tick-borne encephalitis and tick-borne diseases. Available from: https://ecdc.europa.eu/en/tick-borne-encephalitis/facts/key-messages. Accessed: November 2019.
3. The Encephalitis Society. Tick-borne encephalitis. Available from: https://www.encephalitis.info/tick-borne-encephalitis. Accessed November 2019.
4. Dobler G, et al. Tick-borne encephalitis (TBE) - The Book. Available from: https://id-ea.org/tbe/. Accessed: November 2019.
5. Global Lyme Alliance. About Lyme. Available from: https://globallymealliance.org/about-lyme/. Accessed: November 2019.
6. European Centre for Disease Prevention and Control. Factsheet about tick-borne encephalitis. Available from: https://ecdc.europa.eu/en/tick-borne-encephalitis/facts/factsheet Accessed: November 2019.
7. Travel Health Pro. Country information. Tick-borne encephalitis. Available from: https://travelhealthpro.org.uk/disease/173/tick-borne-encephalitis. Accessed: November 2019.
8. Centers for Disease Control and Prevention. Lyme Disease: Transmission. Available from: https://www.cdc.gov/lyme/transmission/index.html. Accessed: November 2019.
9. European Centre for Disease Prevention and Control. Factsheet about Borreliosis. Available from: https://www.ecdc.europa.eu/en/borreliosis/facts/factsheet. Accessed: August 2019. 10. European Centre for Disease Prevention and Control. Small bites, big problems: tick-borne diseases in Europe. Available from: https://ecdc.europa.eu/en/publications-data/small-bites-big-problems-tick-borne-diseases-europe. Accessed: November 2019.
11. World Health Organization. Immunization, Vaccines and Biologicals. Tick-borne encephalitis. Available from: https://www.who.int/immunization/diseases/tick_encephalitis/en/. Accessed: March 2020.
12. Kollaritsch H, et al. Vaccines and vaccination against tick-borne encephalitis. Expert Rev Vaccines. 2012;11(9):1103-19.
13. Centre for Disease Control and Prevention. Tick-Bourne Encephalitis (TBE) Treatment. Available from: https://www.cdc.gov/vhf/tbe/treatment/index.html. Accessed: November 2019.

PP-TCV-CCR-0018